نکات تفسیری جزء هفتم قرآن کریم/ پذیرفتن مسئولیت، بدون داشتن صلاحیت مستوجب عذاب الهی است

چه ظلمی از این بالاتر که افرادی که صلاحیت رهبری ندارند ادعای رهبری کنند آن هم رهبری الهی و آسمانی. گرچه آیه مربوط به مدعیان نبوت و وحی است ولی روح آن همه کسانی را که به دروغ ادعای مقامی را می‌کنند که شایسته آن نیستند شامل می‌شود.

همایش آموزش فناوری نانو چهارمحال و بختیاری| برآن شدیم تا در ماه مبارک و پرخیر و رحمت رمضان روزانه صفحاتی از کلام الهی را بر زبان جاری کنیم و بیش از پیش رهنمودهای قرآنی را در زندگی استفاده کنیم. سراسر آیات الهی پر است از حکمت و اندرزهایی که برای زندگی انس‌ها ضروری است لذا در نظر داریم هر روز چند آیه‌ای از جزء مورد نظر را تفسیر و برخی نکات را در کنار یکدیگر مرور کنیم. جزء هفتم قرآن از آیه ۸۳ سوره مائده تا انتهای آن و ۱۱۰ آیه نخست سوره انعام را در برمی‌گیرد. انعام به معنای احشام و چهارپایان است. از آیه ۱۳۶ تا ۱۵۰ احکام و مسائل مربوط به چهارپایان و برکات و منافع سرشار آنها مطرح گردیده است امام صادق(ع) فرمود: کسی که سوره انعام را با زعفران بنویسد و شش بخورد روزی‌اش زیاد می‌شود و به بیماری سودا گرفتار نشود و از درد و گرفتاری با اجازه خداوند مصونیت پیدا می‌کند. با دستورات الهی سلیقه‌ای و گزینشی رفتار نکنید وَکُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَیِّبًا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ (۸۸- مائده) یعنی ایمان شما به خدا ایجاب می‌کند که همه دستورات او را محترم بشمارید نه با میل خود، هم بهره گرفتن و هم رعایت اعتدال و تقوا در بهره‌گیری از مواهب الهی. هر کس مسئول کار خویش است یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ ۖ لَا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ ۚ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (۱۰۵- مائده) اولا: این آیه مورد بحث می‌گوید حساب هرکس جداست و گمراهی دیگران مانند نیاکان و غیر نیاکان لطمه‌ای به هدایت افراد هدایت‌یافته نمی‌زند حتی اگر برادر هم باشند و یا پدر و فرزند بنابراین شما از آن‌ها پیروی نکنید و خود را نجات دهید ثانیاً: این آیه اشاره به موقعی می‌کند که امر به معروف و نهی از منکر کارگر نمی‌شود و یا شرایط تاثیر آن جمع نیست. گاهی بعضی از افراد در چنین موقعیتی ناراحت می‌شوند که با این حال تکلیف ما چیست؟ قرآن به آن‌ها پاسخ می‌دهد که برای شما هیچ جای نگرانی وجود ندارد زیرا وظیفه خود را انجام داده‌اید و آنها نپذیرفتند و یا زمینه پذیرشی در آن‌ها وجود نداشته است، بنابراین زیانی از این ناحیه به شما نخواهد رسید. تاثیر سیر و سیاحت در بیدار ساختن افکار قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ (۱۱- انعام) مشاهده آثار گذشتگان به اقوامی که بر اثر پشت پا زدن به حقایق راه فنا و نابودی را پیمودند تاثیرش بسیار بیشتر از مطالعه تاریخ آن‌ها در کتاب‌هاست زیرا این آثار حقیقت را محسوس و قابل لمس می‌سازد. چرا برخی از افراد گناهکار وضع مادی خوبی دارند (سنت استدراج در عذاب از آثار گناه است) فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُکِّرُوا بِهِ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ أَبْوَابَ کُلِّ شَیْءٍ حَتَّىٰ إِذَا فَرِحُوا بِمَا أُوتُوا أَخَذْنَاهُمْ بَغْتَةً فَإِذَا هُمْ مُبْلِسُونَ (۴۴- انعام) هنگامی که بروز شدائد اثر تربیتی نداشته باشد خداوند درهای نعمت را به روی گناهکاران می‌گشاید، آیا این کار به خاطر تشویق بعد از تنبیه است یا مقدمه‌ای برای دردناک بودن مجازات می‌باشد، پیامبر فرمودند: هنگامی که می‌بینی خداوند در برابر گناهان نعمت می‌بخشد بدان که مقدمه مجازات است. چهار برنامه برای خوشبختی وَأَنْ أَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَاتَّقُوهُ ۚ وَهُوَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ (۷۲- انعام) در حقیقت در این چند جمله کوتاه برنامه‌ای که پیامبر به سوی آن دعوت می‌کرده و از حکم عقل و فرمان خدا سرچشمه گرفته به صورت یک برنامه چهار ماده‌ای که آغازش توحید و انجامش معاد و مراحل متوسط آن محکم ساختن پیوند‌های الهی و پرهیز از هرگونه گناه می‌باشد ارائه شده است. پذیرفتن مسئولیت، بدون داشتن صلاحیت مستوجب عذاب الهی است وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ کَذِبًا أَوْ قَالَ أُوحِیَ إِلَیَّ وَلَمْ یُوحَ إِلَیْهِ شَیْءٌ وَمَنْ قَالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ  وَلَوْ تَرَىٰ إِذِ الظَّالِمُونَ فِی غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلَائِکَةُ بَاسِطُو أَیْدِیهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَکُمُ الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا کُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَیْرَ الْحَقِّ وَکُنْتُمْ عَنْ آیَاتِهِ تَسْتَکْبِرُونَ (۹۳- انعام) آری همه این‌ها ستمگر و کسی ستمکارتر از آن‌ها نیست زیرا راه حق را به روی بندگان می‌بندند و آن‌ها را در بیراهه سرگردان می‌سازند و با رهبری رهبران راستین مبارزه می‌کنند هم خود گمراهند و هم دیگران را به گمراهی می‌کشانند، چه ظلمی از این بالاتر که افرادی که صلاحیت رهبری ندارند ادعای رهبری کنند آن هم رهبری الهی و آسمانی. گرچه آیه مربوط به مدعیان نبوت و وحی است ولی روح آن همه کسانی را که به دروغ ادعای مقامی را می‌کنند که شایسته آن نیستند شامل می‌شود. ** برگرفته از قرآن بشیر (تفسیر یک جلدی جوان؛ برگرفته از تفاسیر نمونه و المیزان) تحدیر(تندخوانی) جزء ششم قرآن کریم با صدای استاد معتز آقایی